یکی از مراجعان جلسات مشاوره من، از سه شرکت درخواست پیشنهاد قیمت طراحی سایت برای خود داشت. او نیازمندی های خود را به هر سه شرکت ارسال کرده بود. شرکت اول در پاکتی هزینه طراحی سایت ۹۰۰ هزار تومان را با حجم زیادی از قابلیت ها اعلام کرده بود. دومی در ایمیلی اعلام هزینه ۳ میلیون تومانی کرده بود و شرکت سوم لیستی از بسته‌های مختلف با هزینه های متفاوت ارائه کرده بود و بسته پیشنهادی خود را با قیمت ۲۰ میلیون تومان ارائه کرده بود. مشتری در جلسه مشاوره از من کمک می خواست و ظاهرا هیچ اعتماد و آرامشی در خرید خود نداشت.
قیمت طراحی سایت سوال و چالشی است که ذهن مشتریان بسیاری را درگیر کرده است. قیمت‌های متفاوت در سرتاسر اینترنت برای طراحی سایت تجاری و شرکتی و فروشگاهی هر روزه ارائه می‌شود و هیچ قید و بندی هم برای همگرایی و یکسان سازی ندارد. در این بین مشتریان به ناچار روی به مطالعه بیشتر می‌آورند تا از معمای پشت این قیمت گذاری سر در بیاورند. کاری که به آسانی قابل انجام نیست.
از طرفی هم خیلی از افراد به این امید که طراحی سایت درآمد خوبی دارد وارد بازار کار می‌شوند و با دنیایی از ناشناخته‌ها و رقابت‌های بی پایان روبرو می‌شوند.
دلیل تفاوت زیاد قیمت طراحی سایت
برای تفاوت و گوناگونی بی‌اندازه قیمت در بازار طراحی سایت دلایل زیادی میتوان بر شمرد که من در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنم:
- برداشت متفاوت ارائه دهندگان خدمات از نیازمندی‌های مشتری
- ورود ارائه دهندگان غیر حرفه‌ای به بازار
- ارائه خدمات طراحی سایت از سوی اصناف مختلف
- طیف وسیع کیفیت طراحی و توسعه صفحات وب
- طیف وسیع طراحان سایت با میزان توانمندی متفاوت
- محاسبات نسبتا پیچیده حجم کار در دنیای مهندسی نرم افزار
- ناملموس بودن کالاهای نرم افزاری و خدمات طراحی سایت
- عدم آگاهی مشتریان از معیارهای کیفیت طراحی سایت
در اینجا به بررسی علل فوق می‌پردازم تا برای مشتریان گرامی که پیوسته از من در خصوص الگوی قیمت گذاری و اعلام هزینه طراحی سایت می‌پرسند، راهی امن برای تصمیم گیری فراهم کرده باشم.
برداشت متفاوت شرکت‌ها از نیازمندی‌های مشتری
در خوش بینانه‌ترین حالت ممکن میتوان گفت که شرکت یا فرد طراح سایت از نیازهای دقیق شما آگاه نیست و برداشت شخصی خود را به نیازهای احتمالی شما تعمیم می‌دهد. در بازار طراحی سایت، مشتریان اغلب نیازهای خود را به جنبه‌های دیداری و بصری خلاصه می‌کنند. اینکه میخواهند در قسمت هدر سایت چه گزینه‌هایی ببینند و در سمت راست یک عکس با یک متن داشته باشند که دارای لینکی به صفحه‌ای خاص باشد.
گرچه رعایت این موارد قطعا در طراحی سایت برای مشتری مهم است، ولی این شیوه صحیحی برای ثبت سفارش برای طراحی وبسایت نیست. چیزی که اغلب نه مشتری از آن آگاه است و نه طراح سایت و یکی از دلایل اصلی تفاوت زیاد در قیمت طراحی سایت ارائه شده از سوی افراد و شرکت‌های مختلف در برداشت متفاوت آنها از نیازمندی‌های مشتری است.
در ادامه این نوشته به شما خواهم گفت که نیازمندی‌های خود را با چه ادبیاتی باید برای طراح سایت شرح دهید و از او دقیقا چه باید بخواهید.
ورود ارائه دهندگان غیر حرفه‌ای به بازار
طراحی سایت کار خیلی سختی نیست اگر یک لپ تاپ داشته باشی و کمی حوصله و وقت. هر کسی این روزها با هر مدرکی یا حتی بدون مدرک دانشگاهی و بدون تخصص (چیزی که در ایران برای انجام خیلی از کارها واقعا لازم نیست) می‌تواند با کمی انگیزه و اعتماد به نفس طراح سایت شود. رویه انجام کار این اشخاص هم کاملا سلیقه‌ای است و قیمت گذاری‌های رقابتی هم دارند. ابتدا برای خودشان یک سایت راه اندازی می‌کنند و بعد کم کم برای بقیه افراد و مشتریان و با اعلام هزینه طراحی سایت کار شروع می‌شود.
یک نسخه از سیستم مدیریت محتوا Content Management System یا به اختصار CMS وردپرس WordPress به رایگان دانلود می‌کنند. یک پوسته زیبای دانلودی رایگان یا در مواردی خریداری شده به مبلغ ۳۰ تا ۱۰۰ هزار تومان از سایت ژاکت یا راست چین و نصب چند افزونه رایگان یا نال شده (قفل شکسته) و کار تمام است.
نمونه کارهای متعددی هم دارند و روز به روز بر نمونه کارهایشان افزوده می‌شود. با این افراد تا کف قیمت طراحی سایت ۲۰۰ هزار تومان به راحتی می‌توانید کنار بیایید چرا که خط قرمز آنها مبلغی است که برای خرید پوسته و افزونه وردپرس می‌پردازند. تمام وقتی هم که صرف طراحی سایت برای شما می‌کنند بیشتر از ۱ تا ۲ روز نیست و زمان بندی مطمئن ۷ روزه هم ارائه می‌کنند.
ارائه خدمات طراحی سایت از سوی اصناف مختلف
از ورود ایران به دنیای دیجیتال زمان زیادی نمی‌گذرد. ما که در غالب زمینه‌های فناوری پیرو کشورهای پیشرفته هستیم با تاخیر ۲۰ تا ۳۰ سال زندگی فناورانه آنها را در نوع ایرانیزه شده خود تجربه می‌کنیم. در غالب زمینه‌ها هم ابتدا فناوری را وارد می‌کنیم و بعد کم کم قوانین و مقررات‌اش را و دست آخر فرهنگ‌اش را. این یک رویه آشنا برای ایرانیان است. خوشبختانه یا متاسفانه هنوز صنف معین و مشخصی متولی ارائه خدمات طراحی سایت نیست. ارائه دهندگان خدمات طراحی سایت را میتوان اینگونه بر شمرد:
- شرکت‌ها و آژانس‌های تبلیغاتی
- مهندسان نرم افزار
- شرکت‌های برنامه نویسی
- گرافیست‌ها و طراحان گرافیک دیجیتال
- دانشجویان و علاقمندان
- فریلنسرها
- شرکت‌های خدماتی تولید محتوا
- ارائه دهندگان خدمات سئو و بهینه سازی موتور جستجو
- شرکت‌های میزبانی وب و خدمات هاستینگ
- شتاب دهنده‌های استارت آپ ها
شرکت‌های تبلیغاتی تحت عنوان بسته‌های تبلیغاتی مدتی که به این حوزه ورود کرده‌اند و طراحی سایت را نوعی تبلیغ برای افراد و نهادها و شرکت‌ها می‌شمارند. مهندسان نرم افزار چون نگاه منطقی به کد و نرم افزار دارند بر روی طراحی سایت با کیفیت تمرکز ویژه‌ای دارند. شرکت‌های برنامه نویسی چه آنها که نرم افزار سفارشی می‌نویسند و چه آنها که محصولات نرم افزاری ارائه و پشتیبانی می‌کنند به این بازار هم به آسانی ورود می‌کنند. گرافیست ها، طراحی وب و طراحی سایت را یک کار هنری می‌دانند و با کمی مطالعه کد نویسی را هم می‌آموزند و به حوزه ورود می‌کنند. این لیست تمامی ندارد و هر کسی به این بازار وارد می‌شود و دنبال حاشیه Margin و کنج و نیچ Nitche خودش می‌گردد. در این میان هر کس نگاهی به قیمت طراحی سایت دارد و اعلام هزینه می‌کند. و متاسفانه، مشتری بازنده اصلی این بازی است.
حتی یک روز که برای کپی گرفتن از مدارک به یک فروشنده لوازم تحریر مراجعه کردم، نوشته‌ای بر روی شیشه ویترین‌اش لیست من را کامل‌تر کرد. سفارش طراحی سایت پذیرفته می‌شود. وقتی از قیمت پرسیدم بدون هیچ سوالی، اعلام هزینه ۳۰۰ هزار تومانی با تحویل ۷ روزه کرد و یک برگه تراکت تبلیغاتی هم به من داد و مشخص شد گارانتی بازگشت وجه هم دارد.
طیف وسیع کیفیت طراحی و توسعه صفحات وب
اگر کمی دقیق‌تر بخواهم شرح دهم باید بگویم که یک سایت قبل از هر چیز یک نرم افزار است. یک نرم افزار تحت وب که عملکردهای صحیح آن باعث شکل گیری فرآیندهای آنلاین شما می‌شود. برخی از مهمترین شاخص‌های کیفیت نرم افزار در زیر آمده است:
- قابلیت اطمینان
-
- قابلیت بازیابی
- قابلیت تحمل خطا
- قابلیت توسعه و تکامل
- قابلیت حمل
- قابلیت تطبیق
- قابلیت نصب
- قابلیت نگهداری
- قابلیت تغییر
- قابلیت کاربری
- قابلیت استفاده
- قابلیت جذب کاربر
- قابلیت یادگیری
- قابلیت همکاری
به عبارت بهتر یک وبسایت خوب یک نرم افزار خوب است و یک نرم افزار خوب و با کیفیت باید بخش قابل توجهی از معیارهای فوق را داشته باشد. به عبارت ساده‌تر یک وبسایت باید به راحتی روی هر سکویی نصب شود. همچنین در مورد یک سایت با کیفیت، باید شخص دیگری بعدا بتواند تغییراتی در آن اعمال کند و شما برای اعمال تغییرات نباید وابسته به طراح سایت خود باشید. علاوه بر آن یک سایت خوب باید در برابر خطاهای ممکن واکنش مناسب نشان دهد و از کار نیفتد. یک سایت خوب باید مطابق بر اصول برنامه نویسی شی گرا Object Oriented Programming نوشته شده باشد و مستندات کد Code Level Documentation در کلاس‌ها و متدهای آن وجود داشته باشد. عملکردهای یک وبسایت خوب باید به راحتی توسط کاربر قابل کشف و شناسایی باشد و کاربر برای استفاده عمومی از آن نیاز به آموزش نداشته باشد. رابط کاربری باید استاندارد باشد و اجزای رابط کاربری مطابق با استانداردهای پذیرفته شده یا دفاکتو De facto حوزه وب باشد.
یک طراحی اصولی به شکلی است که در هر لحظه به راحتی باید بتوانید ساختار آن را توسعه دهید و امکاناتی به سایت خود اضافه کنید. برای یک سایت خوب، هم کد منبع و هم مارک آپ Markup خروجی باید بدون خطا باشد که این مساله توسط ابزارهای شناخته شده‌ای به راحتی قابل تشخیص است.
وبسایتی که برابر با اصول نوشته نشده است به راحتی قابل تغییر نیست. پس از گذشت ۳ سال از طراحی وب خود بخواهید تغییراتی در فرآیندهای آنلاین شما ایجاد کند. اگر مقاومت کرد مشخص است که مطابق با اصول پیش نرفته و منطق برنامه نویسی در حافظه کوتاه مدت او موجود است و قابل توسعه توسط خود او یا یک برنامه نویس دیگر نیست.
قیمت طراحی سایت و تعرفه سایت به رعایت این شاخص‌های کیفی وابسته است. اگر به دنبال یک طراحی سایت با کیفیت هستید و نمی‌خواهید سرمایه خود را دور بریزید، طراحی سایت شما باید به گونه‌ای باشد که باعث جلب اعتماد مشتری شود س باید آن را به متخصص این کار بسپارید و مطمئن باشید از نصب و فعال سازی چند افزونه رایگان به کیفیت مطلوب نمی‌رسید.
طیف وسیع طراحان سایت با میزان توانمندی متفاوت
حتی اگر نگاهمان را به بخش حرفه‌ای ارائه دهندگان هم معطوف کنیم و ماجراجویانی که با نصب افزونه و پوسته بر روی وردپرس اقدام به طراحی سایت می‌کنند را کنار بگذاریم، طیف وسیعی از توانمندی و مهارت را مشاهده می‌کنیم.
برنامه نویسان مبتدی و قیمت طراحی سایت پایین
برنامه نویسی کامپیوتری مثل هر مهارت دیگری سطوحی دارد. یک برنامه نویس مبتدی خروجی اصطلاحا کثیف و بدون ساختار ارائه می‌دهد. طبق یک اصطلاح رایج، کدی که او نوشته، فقط «کار می‌کند» و بس. برنامه نویس غیر حرفه‌ای حتی اگر از روش شی گرا Object Oriented استفاده کند (که در موارد بسیاری غیر این است) خروجی یی غیر قابل توسعه و غیر قابل نگهداری ارائه می‌دهد. چنین شخصی آگاهی کاملی از مدیریت حافظه و سطوح انتزاع Abstraction ندارد. کلاس‌هایی که این افراد می‌نویسند (اگر واقعا بنویسند) محلی برای کدنویسی ساخت یافته است، چرا که اصول واقعی برنامه نویسی شی گرا را درک نکرده اند. چیزی که فقط با تجربه زیاد قابل دست‌یابی است. قیمت طراحی سایت این افراد معمولا پایین و خروجی کار آنها غیر قابل نگهداری و غیر قابل توسعه در آینده است.
برنامه نویسان ماهر و قیمت طراحی سایت متوسط
در سطح متوسط برنامه نویسانی قرار دارند که قطعا مهندس نرم افزار هستند. در موارد نادر اگر مهندس نرم افزار نباشند، در سطح یک مهندس نرم افزار آشنا به اصول برنامه نویسی شی گرا هستند و با بخشی از الگوهای طراحی شی گرا Object Oriented Design Patterns هم آشنایی دارند. از الگوهای توسعه کد نظیر PSR برای زبان برنامه نویسی PHP تا حد زیادی استفاده می‌کنند و به نام گذاری صحیح متغیرها و کلاس‌ها و متدها متعهد هستند.
کدی که تولید می‌کنند تا اندازه‌ای قابل نگهداری و قابل توسعه است.
برنامه نویسان حرفه‌ای و قیمت طراحی سایت بالا
برنامه نویسان حرفه‌ای با کد منبع تمیز و خوانا و اصولی شما را شگفت زده می‌کنند. رعایت حداکثری الگوهای طراحی شی گرا Object Oriented Design Patterns و نگهداری صحیح کد منبع با مدیریت نسخه نرم افزاری گیت Git جزء لاینفک کار چنین مهندسانی است. برای مدیریت وابستگی‌های نرم افزاری از راه حل‌های شناخته شده مانند کامپوزر Composer استفاده می‌کنند. ساختار خوانا و رعایت مستندات در سطح کلاس و متد از مشخصه‌های دیگر کیفیت کار چنین برنامه نویسانی است.
این گونه متخصصین همیشه از الگوهای توسعه کد استاندارد نظیر PSR استفاده می‌کنند. رعایت این الگوها به برنامه نویس امکان می‌دهد، به منظور اعمال تغییرات، حتی بدون دسترسی به کامپیوتر و کد منبع به شخص دیگری بگوید که دقیقا در چه مسیری چه فایلی را باز کند و در چه قسمتی دنبال چه متدی بگردد و در کدام قسمت از آن چه تغییری را اعمال کند.
قیمت طراحی سایت یا هزینه تولیدات نرم افزاری این متخصصین معمولا بر مبنای حجم کار لازم با واحد نفر ساعت Man-hour سنجیده می‌شود که الگوی قیمت گذاری شناخته شده و استاندارد است.
محاسبات نسبتا پیچیده حجم کار در دنیای مهندسی نرم افزار
حتی زمانی که نیازمندی‌های مشتری کاملا مشخص است ارائه پیشنهاد قیمت طراحی سایت که از دقت کافی برخوردار باشد کار ساده‌ای نیست. چرا که منصفانه‌ترین راه اعلام هزینه طراحی سایت بر اساس محاسبه حجم کار و ضرب آن در هزینه هر نفر ساعت است.
محاسبه حجم کار الگوریتم و مبانی تئوریک مشخصی دارد که بررسی جزئیات آن از ابعاد این نوشته خارج است. برای مشتری عام که تمایلی به ورود تخصصی به این حوزه ندارد یک راه آسان و در دسترس وجود دارد. مشتری باید از افراد و مشاوران و طراحان سایت مختلف در کنار پیشنهاد قیمت، بخواهد که میزان نفر ساعت کار لازم را نیز برآورد کنند. با داشتن برآوردهای متعدد و میانگین گیری یا میانگین گیری وزن دار، میتوان تخمین نسبتا خوبی از حجم کار لازم برای طراحی سایت به دست آورد و رسیدن به یک قیمت طراحی سایت منصفانه و مطمئن را تضمین کرد.
ناملموس بودن کالاهای نرم افزاری و خدمات طراحی سایت
کالا و خدمات نرم افزاری یک کالای ناملموس است. شما ممکن است تبهر و مهارتی در نجاری نداشته باشید. ولی سخت میتوان یک میز چوبی را به قیمت ۱۰۰ میلیون تومان به شما فروخت و احتمالا از خرید چنین میزی اجتناب می‌کنید. ویژگی کالاهای ملموس در این است که مشتری با توجه به تجربه بصری خود تخمین نسبتا خوبی از ارزش کالاها و خدمات دارد، حتی اگر در آن زمینه تجربیات گسترده‌ای نداشته باشد.
در مورد قیمت طراحی سایت و نرم افزار، از آنجا که با یک کالای ناملموس در ارتباط هستید، تخمین زدن بسیار سخت و در مواردی غیر ممکن است. اگر شخصی قیمت یک نرم افزار را به شما ۱۰ هزار تومان اعلام کند شگفت زده نمی‌شوید. اگر قیمت و هزینه ۱۰ یا چند ۱۰۰ میلیون تومانی هم پیشنهاد دهد بر آشفته نخواهید شد. نرم افزار یک کالای ناملموس است و افراد درک بیرونی کمی از الگوی صحیح قیمت گذاری بر آن دارند.
عدم آگاهی مشتریان از معیارهای کیفیت طراحی سایت
خریدار نا آگاه دست را برای فروشنده طماع باز می‌گذارد. در هر بازاری که مشتریان از سطح آگاهی کمی برخوردار باشند راه‌های سوء استفاده برای فروشندگان و ارائه دهندگان خدمات باز است. در این میان راه حل کسب آگاهی است. یک راه شناخته شده داشتن مشاوری آگاه و هوشیار در کنار است تا با زکاوت و تجربه خود راه را برای خرید آگاهانه و بی‌زیان شما هموار کند. مشاوری که به ازای ارائه خدمات تخصصی مشاوره حداکثر چند صد هزار تومان دریافت می‌کند می‌تواند از خسارت و زیان چند میلیونی یا چند ده میلیونی شما جلوگیری کند.
نحوه محاسبه قیمت طراحی سایت
یک روش استاندارد محاسبه حجم کار بر حسب نفر ساعت و ضرب آن در هزینه هر نفر ساعت کار لازم برای طراحی سایت است. همانطور که پیش‌تر گفتم، حجم کار را میتوان با درخواست برآورد از افراد و شرکت‌های مختلف با تخمین خوبی به دست آورد. هزینه هر نفر ساعت به ازای مهارت و تخصص برنامه نویس یا گرید شرکت متغیر است. سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور به عنوان نهاد صنفی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات هر ساله تعرفه نرخ پایه خدمات فناوری اطلاعات را منتشر می‌کند. در این تعرفه که بخشی از آن به حوزه نرم افزار اختصاص دارد پیمانکار حقیقی یا حقوقی بر اساس تجربه و مهارت و سطح دانش نیروی انسانی طبقه بندی شده و بهای دقیق خدمات به واحد نفر ساعت یا ماه محاسبه و ارائه شده است. با در نظر گرفتن این تعرفه و فهرست بها به راحتی میتوان به اعداد و ارقام مورد نظر در زمینه هزینه نفر ساعت نیروی کار لازم برای انجام پروژه نرم افزاری دست یافت.
از ضرب هزینه هر نفر ساعت در میزان حجم کار به قیمت منصفانه طراحی سایت می‌رسید و می‌توانید اطمینان حاصل کنید که قیمت اظهار شده مطابق با تعرفه نظام صنفی و معادل حجم کار مورد نیاز برای انجام پروژه نرم افزاری یا طراحی سایت شماست.
