مفهوم هوش کسب و کار یا business intelligence فرآیندی است که در آن شرکت‌ها از استراتژی‌ها و فناوری‌ها برای تجزیه و تحلیل داده های موجود و تاریخی استفاده می‌کنند تا بتوانند بهترین تصمیم‌های استراتژیک را اتخاذ کنند و به مزیت رقابتی دست یابند.
مفهوم هوش کسب و کار یا business intelligence
سیستم‌های هوش کسب و کار از طریق ترکیب فرآیند جمع‌آوری، ذخیره داده‌ها و مدیریت دانش با تجزیه و تحلیل داده‌ها، داده‌های پیچیده را تبدیل به اطلاعات معنا‌دار و کاربردی می‌کنند. این اطلاعات برای پشتیبانی از چشم اندازهای استراتژیک، تاکتیکی و عملیاتی و تصمیم‌گیری بهتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در هوش کسب و کار از انواع فن‌آوری‌ها، اپلیکیشنها، فرآیندها، استراتژی‌ها، محصولات و ساختارهای فنی برای جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل، نمایش و انتشار اطلاعات داخلی و خارجی کسب و کارها استفاده می‌شود.
کشف الگوها و پیش‌بینی رویدادهای آینده
فناوری‌هایی که در مفهوم هوش کسب و کار یا business intelligence رایج هستند از طریق روش‌های آماری پیشرفته و تجزیه و تحلیل‌های پیش‌نگرانه به کسب و کارها در درک نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها، کشف الگوها و پیش‌بینی رویدادهای آینده کمک می‌کنند.
نحوه ارائه گزارش‌ها در هوش کسب و کار به صورت خطی نیست، بلکه یک چرخه مستمر و چند بعدی است. این چرخه امکان دسترسی، کاوش و به اشتراک گذاری اطلاعات را تسهیل می‌کند. از تکنیک‌های رایجی که در مفهوم هوش کسب و کار یا business intelligence استفاده می‌شود عبارتند از:
- داده کاوی (data mining): در این روش مجموعه داده های بزرگ با استفاده از پایگاه‌های داده، آمار و یادگیری ماشین مرتب می‌شوند تا روندها و نحوه ایجاد روابط کشف شوند.
- BI & Data Trends 2022: The End of Competition as We Know It
- : Querying در این روش مجموعه داده یا اطلاعات خاص از یک پایگاه داده درخواست می‌شود.
- آماده سازی داده ها (data preparation): در این روش طی یک فرآیند داده ها با هم ترکیب می‌شوند و ساختار آن‌ها مشخص می‌شود تا برای تجزیه و تحلیل آماده شوند.
- • گزارش نویسی (reporting): در این روش اطلاعات حاصل از تجزیه و تحلیل داده های عملیاتی و مالی را با تصمیم گیرندگان به اشتراک گذاشته می‌شود تا آن‌ها با نتیجه گیری از این اطلاعات تصمیمات مناسبی بگیرند.
- بنچ مارکینگ (benchmarking): در این روش فرآیندهای فعلی کسب و کار و معیارهای عملکرد با داده های تاریخی مقایسه می‌شود تا عملکرد کسب و کار با بهترین نمونه های صنعت مطابقت داده شود.
- تجزیه و تحلیل توصیفی (descriptive analytics): در این روش داده های تاریخی برای مقایسه و درک بهتر تغییرات ایجاد شده در یک کسب و کار تفسیر می‌شوند.
- تجزیه و تحلیل آماری (statistic analytics): در این روش از نتایج حاصل از تحلیل‌های توصیفی و روش‌های آماری برای شناسایی روندها استفاده می‌شود.
- تجسم داده ها (data visualization): در این روش داده ها به صورت نمودارها و گراف‌ها و سایر اشکال بصری نمایش داده می‌شود تا تجزیه و تحلیل آن‌ها آسان گردد.
سیستم‌های مدرن در مفهوم هوش کسب و کار
سیستم‌های مدرن در مفهوم هوش کسب و کار یا business intelligence، به تجزیه و تحلیل سلف سرویس اولویت می‌دهند. همچنین این دستگاه‌ها با ابزارها، روش‌ها، فرآیندها و پلتفرم‌های یکپارچه سازی داده‌ها در توانمندی کسب و کارها برای شناخت چشم اندازها در بازارها و بهبود عملکرد آن‌ها نقش اساسی دارند. ابزارهای هوش کسب و کار عبارتند از:
تجزیه و تحلیل Ad hoc:
یک فرآیند تجزیه و تحلیل طراحی شده است که برای پاسخ به سؤالات خاص در این حوزه کاربرد دارد.
پردازش تحلیلی آنلاین (OLAP):
یک روش محاسباتی است که امکان اجرای سؤالات تحلیلی چند بعدی را فراهم می‌کند.
BI تلفن همراه:
نرم افزاری است که سیستم‌های هوش کسب و کار دسکتاپ را برای دستگاه‌های تلفن همراه بهینه سازی می‌کند.
BI زمان واقعی (real-time):
یک روش برای تجزیه و تحلیل داده ها است که از طریق فید تراکنش‌های کسب و کار، اطلاعات را در زمان واقعی به انبار داده real-time کاربران تحویل می‌دهد.
BI کاربردی (operational):
یک روش برای تجزیه و تحلیل داده ها است که در تجزیه و تحلیل به موقع اطلاعات کسب و کار به منظور تصمیم‌گیری سریع کاربرد دارد. این روش داده‌های سیستم عملیاتی را در زمان واقعی به صورت خودکار یکپارچه سازی می‌شود.
BI نرم افزاری به عنوان یک سرویس (SaaS BI):
در این ابزار نمایش داده ها، مبتنی بر اشتراک گذاری ابری است و برای نرم افزارهای هوش کسب و کار کاربرد دارد.
BI منبع باز (OSBI):
نرم افزارهایی هستند که به خرید مجوز نرم افزار نیاز ندارند.
BI تعاملی (collaborative):
این ابزار، نرم افزار هوش کسب و کار را با ابزارهای تعاملی یکپارچه می‌کند تا فرآیند به اشتراک گذاری داده ها ساده شود.
هوش مکانی (LI):
نرم افزاری است که موجب ارتباط موقعیت‌های جغرافیایی با داده های کسب و کار می‌شود.
نرم افزار تجسم داده ها: با ارائه اشکال بصری، شناخت الگوها و همبستگی‌ها را ساده می‌سازد.
اپلیکیشن های سفارشی
پلتفرم هوش کسب و کار به شرکت‌ها کمک می‌کند از ساختار داده‌های موجود استفاده کنند و اپلیکیشنهای سفارشی مربوط به آن را بسازند تا اطلاعات در اختیار تحلیلگران قرار گیرد، سؤالات طراحی شوند و داده ها به صورت بصری قابل مشاهده باشند. پلتفرم‌های مدرن هوش کسب و کار از تجزیه و تحلیل سلف سرویس پشتیبانی می‌کنند و باعث سهولت ساخت داشبورد و گزارش‌ها برای کاربران اصلی می‌شوند.
نرم‌افزارهای انعطاف‌پذیر حامی هوش کسب و کار
کاربران با کمک رابط‌های کاربری ساده و نرم‌افزارهای انعطاف‌پذیر حامی هوش کسب و کار می‌توانند به حجم زیادی از منابع داده مثل پایگاه‌های داده NoSQL، سیستم‌های Hadoop، پلتفرم‌های ابری و انبارهای داده رایج، متصل شوند و با کمک داده‌های متنوع، به چشم اندازی یکپارچه برسند.
رشد و توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی
رشد و توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی در کنار تکامل هوش کسب و کار موجب شده است کسب و کارها بیشتر به دنبال شیوه های مبتنی بر داده و تعامل باشند. در نتیجه کاربران می‌توانند چشم اندازهای هوش مصنوعی را با هوش کسب و کار ادغام کنند و از مزایای تجسم داده‌ها بهره مند شوند. محبوب‌ترین شرکت‌های ارائه دهنده پلتفرم هوش کسب و کار عبارتند از: Oracle، Microsoft، IBM و Salesforce.
مزایای مفهوم هوش کسب و کار یا business intelligence
مفهوم هوش کسب و کار یا business intelligence در حال رشد است زیرا کسب و کارها بیشتر به دنبال داده های خام هستند. آن‌ها برای اینکه از حجم عظیمی از اطلاعات (داده های بزرگ) به کسب چشم اندازی یکپارچه برسند، با چالش‌هایی مواجه می‌شوند. کسب و کارها با کمک سیستم‌های هوش کسب و کار، می‌توانند دید جامعی از داده‌های سازمان خود داشته باشند و آن‌ها را به چشم انداز فرآیندهای کسب و کار خود تبدیل کنند و در تصمیمات استراتژیک و عملیاتی موفق‌تر عمل نمایند.
روندها و الگوهای بازار
سازمان‌ها با استفاده از هوش کسب و کار می‌توانند تجزیه و تحلیل داده های تاریخی را انجام دهند، فعالیت‌های سازمان را بهینه سازند، عملکردها را پیگیری کنند. همچنین می‌توانند با سرعت بیشتری، تصمیمات بهتری بگیرند، مشکلات و عدم کارایی را در کسب و کار پیدا کرده و حذف کنند، روندها و الگوهای بازار را کشف نمایند،
درآمدها و سودآوری را در مسیر درست هدایت کنند، بهره وری را افزایش دهند و سرعت رشد را بالا ببرند. هوش کسب و کار موجب تسهیل تجزیه و تحلیل رفتار مشتری، مقایسه داده ها با رقبا و درنهایت کسب مزیت رقابتی برای کسب و کارها می‌شود.
