بررسی کاربرد رپورتاژ

عزمِ جزمِ ما برای هویدا ساختن مفهوم و سازوکار “رپورتاژ” ها است. مطالعه ی محتوای فارسی در تبیین پدیده ی جادویی و البته قدیمیِ Advertorial نشان می دهد که تلاش ها برای شناسایی این چارچوب چندان موفقیت آمیز نبوده است.
در نتیجه به دور از مقدمه چینی و حاشیه سراغ اصل مطلب خواهیم رفت. در صورتی که به رپورتاژ و راز جذابیت این پدیده علاقه دارید با ما همراه باشید.

رپورتاژ؛ پدیده ای غیرقابل پیش بینی

به بیان عامیانه در یک رپورتاژ شما سعی در تبلیغ و سودآوری دارید اما به مخاطب اینگونه القا می کنید که بیان مطالب ارائه شده هیچگونه سود مادی و معنوی برای شما ندارد. هر چند در عصر اخیر کار به این سادگی ها نیست اما اصول اولیه ی کار روی همین واقعیت بنا می شود.
اگر بخواهیم بی پرده تر سخن بگوییم، رپورتاژ خط صراطی است که تهیه کننده ی آن را روی مرز شرافت یا دروغ و فریب حرکت می دهد. لغزش بیش از حد به هر طرف ماهیت کار را از بین می برد. در نتیجه رپورتاژی استاندارد کار شده است که یک بازی دوسر برد پدید آورد. هم به اصول اخلاقی و واقعیت وفادار باشد و هم مقاصد تجاری، تبلیغاتی و مادی را برآورده سازد.
جالب است بدانید در کشورهای مختلف قوانین بعضا سخت گیرانه ای راجع به رپورتاژ وجود دارد. این امر به دلیل ماهیت غیرقابل پیش بینی و حتی خطرناکی است که یک Advertorial می تواند داشته باشد(شاید به وادی فریبکاری کشیده شود). اما واقعا راز تاثیرگذاری، جذابیت و کارآیی رپورتاژ چیست؟

رپورتاژ جذاب است؛ چرا و چگونه؟

مقاله های علمی که شبیه گزارش هایی سری هستند توجه هر کسی را بر می انگیزانند. به طور کلی سرشت انسان به در اختیار گرفتن اطلاعات جدید و جالب تمایل و گرایش دارد. رپورتاژ تبلیغ خود را از خلال کلمات یک مقاله، مستند یا گرافیکی واقع گرایانه نمایش می دهد. در واقع تجسم کنید با خبر یا نوشته ای مواجه شده اید که بسیار مهم، دست اول، مرموز و جذاب به نظر می رسد؛ از همه مهم تر این که بسیار دقیق و واقعی است، چه واکنشی خواهید داشت؟ آیا اطمینان نمی کنید؟
این کار در سه سطح انجام می گیرد. رپورتاژهای تصویری(image advertorials)، اجتماعی(Advocacy advertorials) و ژورنالیستی(Journalism advertorials). در نتیجه تلویزیون، رادیو، بیلبورد های شهری، سایت ها و نرم افزارها همه و همه می توانند از رپورتاژها میزبانی کنند. این گستره ی وسیع فعالیت در کنار تاثیرگذاری فوق العاده Advertorial را به مفهومی بی نظیر و مرموز بدل کرده که نمی توان به سادگی از کنارش گذشت.

رپورتاژ چگونه کار می کند؟

همان طور که اشاره شد می توان زمینه و حوزه های مختلفی را به خدمت ارائه ی رپورتاژ درآورد. در این قسمت یک مثال ساده را از نظر می گذرانیم و تعمیم به سایر چارچوب ها را به عهده ی شما می گذاریم. نمونه ای که انتخاب کرده ایم مربوط به سال های 1972 الی 2001 در روزنامه ی نیویورک تایمز است، به این صورت که ExxonMobil در این بازه یک ستون مخصوص رپورتاژ در هر چاپ پنجشنبه را از روزنامه ی نیویورکی خریداری کرده بوده است.
به واقع یک برند یا کسب وکار سراغ یک انتشارات می رود(می تواند تلویزیون یا رادیو یا تبلیغات محیطی باشد) و با انتشار محتوایی مربوط به حوزه ی فعالیت خود شروع به ارائه ی داده می کند. این اطلاعات اگرچه در گام اول جنبه ی تبلیغاتی ندارد اما به شدیدترین حالت ممکن سبب تقویت برند می شود.
از این طریق است که برند مذکور در ذهن مخاطب قابل اتکا و اعتماد جلوه می کند زیرا به طور مدام اطلاعات و حقایق علمی را ارائه داده(شاید هم طنز و یا هر محتوای زیبا و قابل اتکای دیگری را). تنها تذکری که باید داد این است که نباید از اعتبار به دست آمده در جهت سودجویی استفاده کرد.
جمع بندی
روی هم رفته این طور به نظر می رسد که هنوز در فضای حرفه ای ایران جایگاه تاثیرگذار رپورتاژ درک نشده و دریافت Advertorial در سطح تبلیغ یک لینک یا چاپ گزارش باقی مانده است. در سطرهای بالا با تمرکز به مفهوم و معنی درونی رپورتاژ سعی کردیم راز تاثیرگذاری این پدیده را روشن کنیم. امید داریم اطلاعات بالا مفید به فایده باشند.