کپی‌رایت پادکست و چالش‌هایی که در پی دارد!
وقتی می‌خواهید پادکستی را منتشر کنید بدون شک چالش‌ها و مشکلات زیادی از ناکجا سر راه‌تان سبز خواهند شد. از مشکلات مربوط به استودیو و مشکلات مالی گرفته تا کپی‌رایت پادکست! لابد با خودتان می‌گویید که “بابا اصلا من می‌خواهم از تجربیات شخصی خودم بگویم! مگر خود من هم کپی‌رایت دارم؟”؛ بله!
حتی اگر بخواهید از تجربیات و داستان‌های شخصی سر سخن را باز کنید، ممکن است جایی، حتی شده ناخودآگاه دچار تخلف شوید و قانون کپی‌رایت پادکست را زیر پا بگذارید. چگونه و چطور؟ ما در این مقاله سعی داریم تمامی مشکلات احتمالی قانونی که بر سر راه پادکسترها قرار می‌گیرد را پوشش دهیم.
سپس به شما می‌آموزیم که با چه کارها و اقداماتی می‌توانید جلوی زیر پا گذاشتن قانون کپی‌رایت را بگیرید و با خیال تخت، به ساخت پادکست محبوب و موردعلاقه‌ی خود بپردازید. کپی‌رایت که نباید جلوی هنر و استعداد شما را بگیرد، نه؟ پس اگر نگران این هستید که ولو ناخواسته، جایی کاری انجام دهید که با کپی‌رایت پادکست مغایرت داشته باشد، این مقاله به یاری شما خواهد آمد. پس آن را از دست ندهید!
تمام آن چیزی که باید درباره‌ی قانون کپی‌رایت پادکست بدانید:
قانون کپی رایت پادکست، زمانی شامل حال پادکست شما خواهد شد که شما چیزی را که مربوط به شخصی ثالث می‌شود، در پادکست خود بگنجانید. حال این “چیز” می‌تواند صرفا لوگویی باشد که برای فروش یا تبلیغ پادکست خود از آن استفاده می‌کنید، آهنگی باشد که در اینتروی پادکست خود به کار برده‌اید و حتی شعری که ممکن است آن را در پادکست خود خوانده باشید و…
معمولا قوانین اصلی که شرح حال پادکست می‌شوند، شامل کپی‌رایت، حقوق تبلیغاتی و تریدمارک می‌شود؛ که ما در این مقاله درباره‌ی هر یک بحث خواهیم کرد.بسیارخب؛ بیایید ابتدا با مفهوم این قوانین آشنا شویم، بدانیم که چه مواردی را شامل می‌شوند و چطور می‌توان پیش از تخطی هر کدام از این قوانین، متوجه آن شویم و از آن جلوگیری نماییم؟
● کپی‌رایت چیست و چگونه شامل حال پادکست من می‌شود؟
قانون کپی‌رایت به منظور حفاظت از حق تالیف و ساخت یک اثرِ محسوس پدید آمده است. از اثری که به صورت فیزیکی ساخته شده، مانند محتویات نوارهای ویدیویی، فیلم‌ها، وینیل‌ها، سی‌دی‌ها و فایل‌های ام‌پی‌تری گرفته تا هر اثر دیجیتال یا هنری دیگر. این قانون به سازنده و مبتکر اثر این حق انحصاری را می‌دهد تا کار خود را با اختیار تام خود پخش کند، آن را اجرا کند، از آن کپی گرفته و به فروش رساند، آن را تبلیغ کند یا حتی از کار اورجینال خود، اقتباس بسازد.
● خب، این قانون چه ربطی به پادکست دارد؟
عوامل و محتویات بسیاری در ساخت و تحول یک پادکست دخیل است که با کمک آن در نهایت یک پادکست موفق تولید می‌شود. از اینترو و اوتروی پادکست، تا لوگو و آثار هنری که برای معرفی اثر یا در حین اجرا از آن استفاده می‌شود. حتی داستان و مصاحباتی که در طی پادکست به انجام می‌رسد.
تبلیغاتی که در پادکست خود به انجام می‌رسانید و جایی که برای این تبلیغ برگزیده‌اید و… تمامی مواردی که نام بردیم، مانند قطعات مختلفی هستند که پازلِ یک پادکست را کامل می‌کنند و قبول کنید که استفاده‌ی بدون ملاحظه از یکی از آن‌ها در پادکست، ریسک بالایی خواهد داشت.
بیشتر بخوانید:
آیا مشاهده شنوندگان پادکست ممکن است و پادکستر می بیند چه کسی پادکستش را گوش داده؟
چگونه از خطر کپی‌رایت پادکست اجتناب نماییم؟
ما در ادامه چند راه به شما پیشنهاد می‌کنیم که از طریق آن می‌توانید جلوی آن‌که کپی‌رایت پادکست شامل حال شما شود را بگیرید:
● اینترو و اوترو (Intro–Outro):
اکثر اینتروها و اوتروهایی که برای پادکست‌ها در نظر گرفته می‌شوند، شامل موزیک‌های میکس شده یا کلامی هستند که به معرفی پادکست می‌پردازد. موسیقی، در هر فرم و حالتی، به محض ضبط شدن دارای کپی‌رایت است. این یعنی شما نمی‌توانید هر چه را که در فضای اینترنت مشاهده کردید و از آن خوش‌تان آمد بردارید، در آن دست ببرید یا حتی آن را کاملا تغییر دهید.
اگر بخواهید از موسیقی خاصی استفاده کنید، ابتدا نیاز است از صاحب اثر اجازه بگیرید. چه بهتر که شما این کار را از طریق یک فرم رسمی و قانونی جلو ببرید. اگر هم قصد ندارید با آرتیست خاصی تماس برقرار کنید، منابع مختلفی در سراسر اینترنت وجود دارد، که می‌توانید به صورت کاملا رایگان، موسیقی مورد نظر خود را در آن پیدا کنید. به عنوان مثال می‌توان از این منابع، به Creative Commons Search یا freesound.org اشاره کرد.
● اثر هنری:
درست مانند موسیقی، هر اثر هنری یا عکسی که برای تبلیغ پادکست خود استفاده می‌کنید (مثلا برای دسترسی سریع به پادکست یا برای وبلاگی که پادکست را در آن بارگذاری می‌کنید)، می‌بایست به صورت اورجینال کار خودتان باشد، یا مجوزی از سوی صاحب اثر داشته باشید. اگر به دنبال منابع گرافیکی می‌گردید، می‌توانید سر و گوشی در Creative Market به آب بدهید.
حتی می‌توانید در Dribbble اثر هنری اورجینال خود را در معرض تماشای دیگران قرار دهید و آن را به نام خود ثبت کنید، از گرافیست محبوب خود مجوز انتشار اثر بگیرید و حتی در صورت تمایل از وی بخواهید یک اثر انحصاری را بر طبق انتظارات شما طراحی نماید. برای هر کاری که قصد استفاده از آن را دارید، بهترین کار این است که کاملا از آرتیست اجازه بگیرید و یا محض اطمینان، یک قرارداد با وی امضا کنید.
●خودتان بسازید:
اگر دل‌تان می‌خواهد از یک اثر اورجینال و مخصوص خود استفاده کنید و به نوعی، اثر هنری را برای پادکست خود شخصی‌سازی کنید، بهترین و محتاطانه‌ترین روش این است که خودتان آستین بالا بزنید و آن اثر را بسازید. چون خودتان شخص سازنده هستید، در این صورت مشمول قانون کپی‌رایت پادکست نخواهید شد.
حتما دقت کنید تا اثر اورجینال خود را شامل کپی‌رایت کنید. اگر موسیقی پادکست را خودتان ساخته‌اید و تنظیم کرده‌اید، به عنوان مثال می‌توانید با علائمی مانند ℗ 2015 CL Records، بینندگان را متوجه مشمول شدن اثر خود در قانون کپی‌رایت نمایید.
● اجازه بگیرید!
این ساده‌ترین راه برای جلوگیری از دخالت قانون کپی‌رایت در پروسه‌ی پادکست‌سازی شماست. باز هم تاکید می‌کنیم که بهتر است این اجازه را به صورت کتبی اخذ کنید. در بندهای این مجوز، تمامی شرایط استفاده‌ی مدنظر خود را شرح دهید. یادتان باشد که کاملا به صاحب اثر اعلام کنید که قصد دارید چگونه و از چه راهی بر روی اثر وی کار انجام دهید.
بخصوص اگر قصد وارد کردن تغییراتی در اثر اورجینال را دارید، نوشتن یک قرارداد که به امضای دوطرف در می‌آید، به منزله‌ی این است که شما در محدوده‌ی بندهای ذکرشده در آن، اجازه‌ی دست بردن در کار را دارید. می‌توانید با کمک این کتاب، یک قرارداد خوب و حرفه‌ای برای کار خود بنویسید.
شما در موارد زیر، نیازی به کسب اجازه از کسی ندارید:
● کارهایی که در حوزه‌ی اجتماعی منتشر می‌شوند.
● آثاری که مال دولت است. (بستگی به نوع اثر و سازنده‌ی آن دارد.)
● عبارات کوتاه، عناوین، شعارها، تئوری‌ها، ایده‌ها و حقایق مطرح جهانی
● گاهی می‌توانید از برخی آثار به صورت بی‌طرفانه استفاده کنید. استفاده‌ی بی‌طرفانه از آثار، شامل استفاده از یک اثرِ مشمول کپی‌رایت می‌شود؛ که به صورت محدود و قابل تغییر به انجام رسیده در دسترس عموم قرار گرفته است. اگر بخواهید به صورت بی‌طرف از یک سبک کاری استفاده کنید، می‌توانید بدون اجازه‌ی صاحب اثر آن را به کار ببندید. برای این‌که بهتر متوجه کاربرد بی‌طرفانه‌ی آثار هنری شوید، یک مثال برای‌تان می‌زنیم.
تصور کنید قصد دارید یک اثر هنری را به منظور نقد کردن آن در یک کلاس هنری یا پادکست مربوطه نمایش دهید؛ یا از آن سخن به میان آورید. یا مثلا پادکست شما راجع به نقد آثار موسیقی‌ست و قرار است بخشی از آن را برای بررسی در پادکست خود نمایش دهید. در این صورت، نیازی نیست که از صاحب اثر اجازه بگیرید.
حقوق تبلیغاتی چیست و چگونه شامل حال پادکست من می‌شود؟
علاوه بر کپی‌رایت پادکست، حقوق تبلیغات پادکست شاخه‌ی دیگریست که انتفاع از یک برند، تبلیغات و حتی نام اشخاص را تحت کنترل در می‌آورد. به این شکل شما نمی‌توانید بدون اجازه از آن برند، از تصویر، پرسونا و حتی نام آن بهره‌ی تبلیغاتی ببرید.
تصاویر، امضاها، صداهای قابل تشخیص و حتی شخصی که در ویدیو یا برنامه‌ای حضور پیدا کرده است، بدون اجازه از وی قابل استفاده نیستند. برای این‌که مانند کپی‌رایت پادکست، شامل حال حقوق تبلیغاتی پادکست نشوید، بهترین کار این است که به صورت مستقیم از آن‌ها اجازه بگیرید و یا اقدام به امضای یک قرارداد همکاری نمایید.
علامت تجاری یا تریدمارک چیست و چگونه شامل حال پادکست می‌شود؟
عناوین، عبارات، نمادها و طراحی‌های خاص یا ترکیبی از تمامی این موارد که جزئی از محصولات شخص یا اشخاصی خاص است، معمولا به صورت انحصاری به همان برند و شرکت مربوط می‌شود.
به عنوان مثال، عناوین و نام‌هایی که برای پادکست انتخاب می‌کنید، شامل این قانون می‌شود و بهترین کار این است که ابتدا درست مانند کپی‌رایت پادکست و حقوق تبلیغاتی، بدون اجازه از شخص یا اشخاص ثالث از این عناوین، لوگوها، آثار هنری و… استفاده نکنید.
دقت کنید که در صورت تخطی از قانون کپی‌رایت پادکست، پلتفرم‌های پادکست مانند آی‌تونز پادکست، از تقبل و انتشار پادکست شما خودداری خواهند کرد. پس مطمئن شوید که لوگو، عنوان، اسم و هرگونه اثر دیگری را که شامل این طبقه‌بندی می‌شود را با دقت برای پادکست خود انتخاب کنید.
