احتمالا همه ما در زندگی خود بارها شنیده ایم که به خود ایمان داشته باشید، برای خود ارزش قائل شوید. خودتان را تشویق کنید و اینکه اگر خودتان را دوست نداشته باشید، نمی توانید هیچ کسی را دوست داشته باشید. همه اینها کاملا درست است اما واقعا تاثیر حرمت نفس یا همان عزت نفس در زندگی چه مقدار است؟ یا چگونه می توان فهیمد که عزت نفس کمی داریم و باید برای بالا بردن عزت نفس چه کارهایی انجام دهیم.تاثیر عزت نفس در زندگی ما بسیار مستقیم است. یعنی در صورت نداشتن آن ، بارها با مشکلاتی روبه رو خواهیم شد. برای داشتن عزت نفس بالا مهم است که اول با مفهوم آن آشنا شویم و درک کنیم که اصلا عزت نفس چیست؟
Selfesteem یا عزت نفس چیست؟
به معنای تحسین و احترام به خود و ارزش های خودمان است. عزت نفس بالا فقط دوست داشتن خودمان نیست، بلکه به طور کلی باید یک فرد نسبت به خود عشق بورزد و برای شخصیت و احساسات خود ارزش و احترام قائل شود. در روانشناسی اصطلاح عزت نفس برای توصیف حس ذهنی کلی فرد راجع به ارزش ها و شخصیت های خود فرد به کار می رود یا به عبارت دیگر یعنی یک فرد خودش را با تمام وجود ایرادات، اخلاق، عقاید، ظاهر و عواطفی که دارد دوست داشته باشد.
نشانه های حرمت نفس سالم
برای تشخیص اینکه آیا از حرمت نفس سالمی برخورددار هستید ،باید ویژگی های زیر را داشته باشید:
۱٫از پرداختن به تجربه های منفی گذشته خودداری کنید.
۲٫نیاز ها و خواسته های خود را بیان کنید.
۳٫نگاه مثبتی به زندگی داشته باشید.
۴٫خودتان را دوست داشته باشید.
۵٫احساس اعتمادبنفس داشته باشید.
۶٫به راحتی به دیگران نه بگویید.
۷٫نقاط ضعف و قوت خود را بشناسید و آنها را پذیرفته باشید.
نشانه های عزت نفس پایین
چند روش ساده برای تشخیص اینکه آیا از عزت نفس پایین برخورددار هستید وجود دارد. اگر عزت نفس پایین داشته باشید، معمولا دارای ویژگی های زیر هستید:
۱٫شما معتقد هستید که همه از شما بهتر هستند و آدم توانایی نیستید.
۲٫شما نمی توانید نیاز ها و خواسته های خود را بیان کنید، زیرا این کار برای شما بسیار دشوار است.
۳٫شما فقط روی نقاط ضعف خود تمرکز می کنید.
۴٫شما اغلب اوقات احساساتی مانند شرم، افسردگی، اضطراب را تجربه می کنید.
۵٫شما نگاهی منفی به زندگی دارید.
۶٫اصلا خودتان را دوست ندارید.
۷٫نمی توانید به دیگران نه بگویید و بارها به این خاطر دچار مشکلاتی شدید و از این لحاظ احساس درماندگی می کنید.
۸٫شما ترس شدیدی از شکست دارید و به این خاطر کاری را شروع نمی کنید.
۹٫نیازهای دیگران را مقدم بر نیاز خود می بینید و سعی میکنید آنها را بالاتر از خود بگیرید.
۱۰در پذیرش بازخورد مثبت مشکل دارید.
۱۱٫شما با اعتماد به نفس مبارزه می کنید.
چه چیزی باعث می شود عزت نفس پایین داشته باشیم؟
به طورکلی شخصیتی که الان با آن مواجه هستیم در زمان کودکی با توجه به رفتارهایی که با ما صورت گرفته، شکل گرفته است. اما علاوه بر آنها یک سری فاکتور های دیگر وجود دارد که ممکن است بر عزت نفس شما تاثیر بگذارند. عوامل زیر برخی از مواردی است که می تواند روی شما تاثیر بگذارد.
۱٫سن
۲٫معلولیت
۳٫بیماری
۴٫محدودیت های جسمی
برخی تحقیقات نشان داده است که تبعیض و نژادپرستی نیز می تواند تاثیرگذار باشد.
تاثیر آن بر روی زندگی
عزت نفس را می توان قسمت مهمی از انگیزه و موفقیت در زندگی دانست. به بیانی دیگر حرمت نفس در موفقیت و انگیزه ما تاثیر زیادی دارد. در واقع بهترین نوع حرمت نفس این است که ما این احساس را به صورت متعادل داشته باشیم. کم و زیاد شدن این احساس برای ما می تواند مضر باشد. به نوعی باید دید واقع بینانه و در عین حال مثبت از خودتان داشته باشید. از طرف دیگر اگر بیش از حد این احساس بزرگ نمایی و دوست داشتن خود زیاد شود ممکن است دیگران را از شما خسته کند و حتی باعث شود که روابط شخصی شما با دیگران آسیب هایی ببیند؛ همچنین می تواند نشانه ای از اختلال شخصیت خودشیفته باشد. اختلال شخصیت خودشیفته یک اختلال روانی است که بیش از حد خود را بزرگ و برتر از دیگران می بیند و در واقع شخصیتی خود رای دارد.
اما از سوی دیگر عزت نفس کم باعث میشود افراد احساس شکست و افسردگی کنند. همچنین می تواند افراد را به سمت انتخاب های نادرست سوق دهد و در روابط نادرستی قرار بگیرند که باعث شود در زندگی بیش از حد اذیت شوند. عزت نفس پایین ممکن است شما را از موفقیت در مدرسه یا محل کار باز دارد، زیرا شما خودتان را قادر به موفقیت نمی بینید و به این دلیل تلاشی در این جهت نمی کنید.
داشتن عزت نفس سالم می تواند به شما کمک کند تا به موفقیت برسید. زیرا زندگی را با نگرشی مثبت و واقع گرایانه می بینید و معتقد هستید که می توانید اهداف خود را به درستی برنامه ریزی کنید .
نکاتی برای بهبود آن
خوشبختانه داشتن حرمت نفس اکتسابی است و می توانید با انجام دادن کارهایی باعث بالا رفتن سطح آن در خود شوید. ما در اینجا چند مرحله برای بالا بردن حرمت نفس به شما پیشنهاد میکنیم که مطمئنا می تواند کمک زیادی در جهت بهبود شما کمک کند.
از افکار و احساسات خود بیشتر آگاه شوید:
یاد بگیرید که افکار منفی و تحریف شده ای که به ارزشمندی شما آسیب می رساند را شناسایی کنید.
افکار منفی را به چالش بکشید:
وقتی متوجه شدید که درگیر فکر منفی هستید، سعی کنید این افکار را با افکار واقع بینانه تر و مثبت تر تعویض کنید.
با خود مهربان باشید:
در استفاده از جملات امیدوار کننده تمرکز کنید و سعی کنید بیشتر بر روی جنبه های مثبت موقعیت ها تمرکز کنید. تمرین کنید خودتان را بخاطر اشتباهات گذشته ببخشید و با تشویق و پذیرش خود به جلو حرکت کنید.
با یک فرد متخصص در ارتباط باشید:
اگر از مشکل کمبود عزت نفس رنج می برید حتما با یک متخصص و مشاور صحبت کنید. مشکلات حرمت نفس می تواند در سلامت روان ما تاثیر بدی بگذارد و دائما ما را با اضطراب و استرس روبه رو کند که این خود نیز باعث افسردگی می شود. با پزشک یا درمانگر خود در این باره صحبت کنید تا بلکه بتواند تصمیم های درستی در مورد روان درمانی یا استفاده از دارو برای شما بگیرد.