توضیحاتی درباره رابطه ی سخنرانی راسل با رپورتاژ

برتراند راسل، فیلسوف انگلیسی، در تاریخ ششمِ مارسِ 1927 با یک سخنرانی کاری کرد که سال های بعد، امیر سلطان زاده در ایران و سلطان زاده ها در سراسر دنیا سطر به سطر کار او را ترجمه کرده و در اختیار جهانیان قرار دادند. در این نوشته کاری نداریم که متن و محتوای کار راسل چه بوده، یا خودِ او چه ویژگی های شخصیتی داشته. بلکه قصد داریم از این کار، دستورالعملی تدوین کنیم برای نگارش یک رپورتاژ درجه یک و استاندارد.
آن چه در آینده مطالعه می کنید، بررسی ارتباط سخنرانی راسل،رابطه ی سخنرانی راسل با رپورتاژ “چرا مسیحی نیستم” با رپورتاژ است.

رپورتاژ چه و چگونه است؟

یافتن معنی رپورتاژ ساده است،”مقاله یا گزارشی که با اهداف تبلیغاتی تولید می شود”. اما خلق و آفرینش این گونه ی تبلیغاتی کاری است دشوار، واقعا دشوار. به عنوان مثال هنوز کسی نتوانسته پاسخی دقیق، مشخص و سر راست برای سوالات پیش رو بیابد که؛

• واقعا مرز میان تبلیغات و مستند چیست؟
• کیفیت مقاله در قسمت گزارشی چگونه باید باشد و سیر تحول به “کنار گذاشتن رو دربایستی و ارائه ی پیشنهاد فروش خدمات” از چه مسیری میسر می شود؟
• رپورتاژ چگونه توجه را به سمت خود جلب می کند؟
• اصلا فایده ی رپورتاژ حتی در صورتی که استاندارد تولید شود، چیست؟

سوالات بالا، تنها بازتاب اقیانوسِ سوالات، درباره ی رپورتاژ و خلق آن هستند. در این چارچوبِ محدود، قصد پاسخگویی به تمامی چالش های بالا را نداریم، اما متواضعانه خواهیم کوشید تا گوشه ای فواید رپورتاژ را نشان دهیم.

رپورتاژ، مساله طرح می کند

در دنیای امروز، آن برندی مسیر موفقیت را می پیماید، که مردم درباره اش سخن بگویند. هر چه مکالمات پیرامون یک موضوع و مساله، در زمینی مثبت، چالشی تر باشد، موفقیت های آتی آن پدیده بیشتر خواهد بود. یک مثال ارائه می دهیم. نیما یوشیج برای اولین بار شعر بی وزن را معرفی می کند. با این نوآوری، یک مساله ی جدید در عالم شعر و ادبیات بنا نهاده می شود. پدیده ی شکل گرفته آن قدر قدرتمند است که نقد یا ستایش، تاثیری بر ریشه ی کار ندارد، بلکه شاخه ها را اصطلاحا غرس می کند. هر نگاه انتقادی یک پیشروی نا صحیح را مسدود کرده و در طرف مقابل، ستایش ها حرکت رو به رشد درخت را تسریع می سازند.
از تشبیه و استعاره فاصله بگیریم و لختی به صورت نظری روی مساله تمرکز کنیم. رپورتاژ آن نوشته ای است که محصول، خدمات، کسب و کار یا هر پدیده ای که فکرش را بکنید را مطرح می کند. حال عیار یک رپورتاژ آن جایی مشخص می شود که واکنش ها پدیدار شوند. یک رپورتاژ در گام اول باید مخاطب را به خود جذب کند، سپس ذهن او را درگیر کند و در مدت زمانی نسبتا طولانی به او عقیده تزریق کند. متاسفانه باید بگوییم آن نوشته ی تبلیغاتی که در سایت دیگری قرار می دهیم، رپورتاژ نیست، بلکه رپورتاژ کاری است که شبکه ی HBO و روزنامه ی تایمزِ نیویورک انجام می داده اند. هر نوشته، تصویر، ویدئو، پادکست و محتوایی که تولید می کنید، باید تکه ای از یک پازلِ استراتژیک باشد(البته در صورتی که می خواهید برند خود را در جان و جهان جامعه حکاکی کنید).

رابطه ی سخنرانی راسل با رپورتاژ، چرا من مسیحی نیستم؟

اگر حوصله به خرج داده اید و متن را تا این جا ادامه، افتخار بزرگی نصیب ما شده. به پاس این همراهی کوتاه، میوه ی بحث را در اختیارتان قرار می دهیم. صادقانه بگویم تا به حال متن سخنرانی آقای راسل را نخوانده ام(شخص نگارنده). اما بر گزیدن یک موضوع چالشی مثل مذهب و همراه کردن چنین خمیرمایه ای با آن عنوان بی نظیر، خود به خود نام راسل را به بحث و گفت و گوهای روشن فکری باز می کند و این دقیقا همان چیزی است که یک فیلسوف مد نظر دارد، جلب توجه مخاطب و به چالش کشیدن باورهای عامیانه. شاید طنز روزگار باشد که رپورتاژ هم دقیقا چنین قصدی دارد. یعنی یک رپورتاژ در نهایت باید اذهان را درگیر کند، به گونه ای که فرد با خود بگوید، “نکند تا به حال اشتباه می اندیشیده ام؟” “نکند فلان محصول خوب نیست و من باید این یکی را انتخاب کنم؟” یا حتی فراتر از این ها، “وای خدای من، تازه فهمیدم چه کلاهی سرم رفته”. مخلص کلام اینکه اگر می خواهید برای برند خود رپورتاژ تولید کنید، مثل راسل روی جنبه های چالشی کسب و کار خود دست بگذارید، دنبال تبلیغ و اغراق در کیفیت خود نباشید، راه هایی که خود و رقبا برای گول زدن مشتری به کار می برید را به مخاطب نشان دهید و بعد در انتها به مخاطب نشان دهید که شما با بقیه فرق دارید، صادقانه رفتار می کنید و حسن نیت دارید.
با “به به” و “چه چه” یک رپورتاژ قدرتمند ساخته نمی شود، رپورتاژ باید مانند متنی فلسفی ذهن مخاطب را درگیر کند، درست مثل سخنرانی راسل، “چرا من مسیحی نیستم؟”