کاردانو چیست؟ + راهنمای کاملی برای آن

کاردانو یک شبکه مبتنی بر بلاک چین است که ارز دیجیتال آن «Ada» نام دارد. از این شبکه می‌توان برای انتقال پول دیجیتالی و همچنین ثبت قراردادهای هوشمند و ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز استفاده کرد. به نوعی می‌توان گفت که کاردانو رقیبی برای اتریوم، ایاس و دیگر پلتفرم‌های قرارداد هوشمند محسوب می‌شود. در این مقاله با کاردانو، چگونگی کار آن، کیف پول‌های آن و نحوه خرید این ارز دیجیتال آشنا می‌شوید.
کاردانو یک پلتفرم مبتنی بر بلاک چین است که مانند اتریوم امکان ایجاد و اجرای قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کند؛ با این تفاوت که کاردانو خود را پیشگام در «نسل سوم بلاک چین» می‌نامد و امنیت آن با استفاده از معماری چند لایه تأمین شده است. به گفته تیم کاردانو، سرعت و کارمزد تراکنش‌های این شبکه بسیار بهتر از بلاک چین‌های قدیمی مانند اتریوم است.

کاردانو چیه؟

به گفته تیم توسعه‌دهنده، کاردانو اولین پروژه مبتنی بر بلاک چین است که با فلسفه علمی و تحقیقات دانشمندان طراحی شده است. کار بر روی این پروژه از سال ۲۰۱۵ آغاز شد و ارز دیجیتال کاردانو (Ada) در دسامبر ۲۰۱۷ (آذر ۹۶) به صرافی‌ها عرضه شد. همانطور که اشاره شد، مانند اتریوم، با استفاده از کاردانو و امکان ایجاد قراردادهای هوشمند، می‌توان روی این بلاک چین برنامه‌های غیرمتمرکز ساخت؛ برنامه‌هایی که هیچ‌کس نمی‌تواند آنها را متوقف کند. تیم کاردانو هر دو نیاز کاربر و تنظیم‌کننده مقررات را در نظر گرفته است. آنها تلاش می‌کنند تا بین موارد قانونی و حریم خصوصی کاربران ‌تعادل برقرار کنند. به دلیل اینکه بیشتر توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران اولیه این پروژه، ژاپنی هستند و شباهت‌های زیادی با اتریوم دارد، به کاردانو «اتریوم ژاپنی» هم می‌گویند.

تاریخچه مختصر کاردانو

بنیان‌گذار کاردانو،‌ چارز هاسکینسون (Charles Hoskinson) است که خودش یکی از اعضای تیم اتریوم بوده است. سال ۲۰۱۵ پروژه کاردانو کلید خورد و به مدت دو سال به‌منظور یافتن راه حل‌هایی برای مشکلات اتریوم و بیت کوین، مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت. کاردانو توانست با ایجاد فرایندهای جدید در تاًیید تراکنش‌ها و ایجاد بلاک، مسائل مقیاس‌پذیری در بیت کوین و قراردادهای هوشمند در اتریوم را حل کند.‌ چارز هاسکینسون، بیت کوین را از نسل اول بلاک چین و اتریوم را از نسل دوم بلاک چین در نظر می‌گیرد. طبق عقیده‌ او، ما به یک نسل سومی از بلاک چین‌ها نیاز داریم که کاردانو این نیاز را برطرف می‌کند.

در حال حاضر سه بنیاد و شرکت زیر روی توسعه کاردانو کار می‌کنند:

• The Cardano Foundation
• IOHK
• Emurgo

به جز شرکت‌های بالا، ده‌ها تیم دیگر به شکل جداگانه در حال کار بروی کد منبع‌باز کاردانو و ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز روی آن هستند. پس از دو سال تحقیق و آزمایش، در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۷ (۶ مهر ۹۶) شبکه اصلی کاردانو راه‌اندازی و کمی بعد ارز دیجیتال کاردانو (Ada) به فهرست بیترکس، بزرگ‌ترین صرافی ارز دیجیتال آن زمان، اضافه شد.

کاردانو چگونه کار می‌کنه؟

برخلاف بسیاری از ارزهای دیجیتال دیگر مانند بیت کوین که از روش ماینینگ یا همان اثبات کار (Proof Of Work) برای حفظ امنیت شبکه و تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌کنند، کاردانو از الگوریتم اثبات سهام (Proof Of Stake) بهره می‌برد.

اثبات انجام کار چیه؟

اثبات کار در شبکه ارزهای دیجیتال با بلاک چین جدا،‌ مانند بیت کوین،‌ اتریوم، لایت کوین و … یک الگوریتم امنیتی است که با هدف بازدارنگی از حمله به شبکه طراحی شده است. طبق این الگوریتم، افراد داوطلبی به نام «ماینر» با در اختیار قراردادن قدرت پردازش سخت‌افزارهای کامپیوتر خود برای شبکه، به حفظ امنیت شبکه کمک می‌کنند و پاداش می‌گیرند. مفهوم اثبات کار حتی قبل از بیت کوین هم مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما ساتوشی ناکاموتو، خالق ناشناس بیت کوین، از این تکنیک به شیوه‌ای نوآورانه در ارز دیجیتال انقلابی خود استفاده کرد. برای کنترل و یا حمله به یک شبکه مبتنی بر اثبات کار، یک شخص مجبور است بیش از ۵۱ درصد از کل قدرت پردازش شبکه را در اختیار داشته باشد که در شبکه‌های بزرگی مانند بیت کوین، توجیه اقتصادی ندارد.

اثبات سهام چیه؟

اثبات سهام راه متفاوتی برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایجاد بلاک‌های جدید برای بلاک چین است. در این الگوریتم، افراد برای مشارکت در کار اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایجاد بلاک، باید مقداری از ارز دیجیتال مورد نظر (مثلاً کاردانو) را بخرند و در یک کیف پول به شبکه اختصاص دهند. به این ترتیب می‌توانند در کار تأیید تراکنش‌ها مشارکت‌ کنند و واحدهای جدید ارز دیجیتال (کاردانو) دریافت کنند. مشارکت‌کنندگان کارمزدهای تراکنش‌های شبکه را برای خود برمی‌دارند.

این روش باعث می‌شود که دیگر برای مشارکت در شبکه نیاز به خرید سخت‌افزارهای گران‌قیمت نباشد. همچنین اثبات سهامْ مقیاس‌پذیری (سرعت و کارمزد تراکنش‌ها) را به شدت بهبود می‌بخشد.

با استفاده از اثبات سهام، اگر کسی بخواهد به شبکه حمله کند و کنترل آن را به دست بگیرد، مجبور است بیش از ۵۱ درصد از تمام واحدهای ارز دیجیتال مورد نظر (مثل کاردانو) را بخرد و به شبکه اختصاص دهد. خرید ۵۱ درصد از کل واحدهای یک ارز دیجیتال بسیار مشکل است و با استناد به اصل عرضه و تقاضا در بازار تقریباً امکان‌پذیر نیست. اگر کسی بتواند به فرض محال این کار را انجام بدهد، با حمله به شبکه و از بین رفتن امنیت آن، قیمت ارز دیجیتال به شدت کاهش پیدا می‌کند و حمله‌کننده خودش ضرر سنگینی را متحمل می‌شود.

در واقع در اثبات سهام، فرد مشارکت‌کننده با اختصاص دادن دارایی خود تضمین می‌کند که یک عامل مخرب برای شبکه نیست.

اوروبروس: اثبات سهامی متفاوت

الگوریتم اثبات سهام کاردانو اوروبروس (Ouroboros) نام دارد. در این الگورتیم، زمان واقعی به دوره‌های زمانی (epochs) تقسیم می‌شود. هر دوره زمانی هم خود به دوره‌های زمانی کوتاه‌تری به نام «اسلات» (Slot) تقسیم می‌شود. این دوره‌های زمانی مانند کارکنان شیفتی در یک کارخانه عمل می‌کنند؛ یعنی زمانی که یک دوره زمانی به پایان می‌رسد، کار دوره زمانی دیگر شروع می‌شود. در پروژه کاردانو، محدوده زمانی که اسلات‌ها دربرمی‌گیرند متفاوت است و می‌تواند در الگوریتم آن تغییر داده شود.

هر اسلات یک رهبر دارد که به آن رهبر اسلات (SL) می‌گویند. این رهبر را دارندگان واحدهای کاردانو (ADA) با رای خود در شبکه انتخاب می‌کنند. این رهبران اسلات مسئول ایجاد و تایید تراکنش‌های بلوک‌هایی هستند که به بلاک چین کاردانو اضافه می‌شوند. هر رهبر فقط می‌تواند یک بلوک تولید کند. این مکانیزم سبب می‌شود که نتوان در یک دوره زمانی خاص، بیشتر از تعداد خاصی بلاک تولید کرد.

اگر رهبری در یک اسلات که مسئول ایجاد بلوک و تأیید تراکنش‌های آن است، نتواند کار خود را انجام دهند (مثلاً آنلاین نباشد)، آن‌گاه حق تولید بلاک را از دست می‌دهد و پاداشی نمی‌گیرد.

یک یا چند اسلات می‌توانند خالی از بلاک باشند، اما بیشتر بلاک‌ها (حداقل ۵۰ درصد) باید طی یک دوره زمانی (epoch) تولید شوند.

تراکنش‌هایی که توسط رهبران اسلات ایجاد شده، توسط تأییدکنندگان ورودی (Input Endorsers) مورد تأیید قرار می‌گیرد. این تایید کنندگان ورودی، دومین مجموعه از دارندگان سکه هستند که مسئول اجرای پروتکل‌اند. در یک دوره زمانی مشخص ممکن است از یک تا چندین تایید کننده وجود داشته باشد. حق رأیی که هر کدام از این تاییدکنندگان برای تایید تراکنش‌ها دارند، بر اساس تعداد سکه‌هایی است که نگهداری می‌کنند.

یعنی هرچه تعداد سکه‌های ADA که یک فرد دارد بیشتر باشد، می‌تواند حق رأی بیشتری برای تایید تراکنش‌ها داشته باشد.

برای اطمینان از اینکه نتایج حاصل از تایید تراکنش‌ها بی طرفانه بوده است، این سیستم رأی‌گیری بر اساس دو ورودی طراحی شده است.

سیستم اولیه یک سیستم محاسباتی با چندین شرکت‌کننده است. مجموعه‌ای از دارندگان سکه، محاسباتی را در شبکه انجام داده و نتایج آن را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند.

سیستم دوم بر اساس توزیع ثروت یا سهام است. نودهایی که تعداد سکه‌های بیشتری دارند، شانس بیشتری دارند تا به عنوان رهبر یک اسلات انتخاب شوند.

تمرکز اصلی پروژه کاردانو بر روی حل مشکل مقیاس‌پذیری است. برای این منظور پروژه کاردانو از یک تکنولوژی به نام رینا (RINA) استفاده می‌کند. رینا یک نوع جدید از ساختارسازی برای شبکه‌ها است و هدف آن ساخت شبکه‌ای است که حریم خصوصی، شفافیت، مقیاس‌پذیری را ارائه می‌دهد. به عبارت دیگر، رینا این امکان را برای کاردانو فراهم می‌کند که با افزایش حجم تراکنش‌ها تا هزاران تراکنش در ثانیه، سرعت انجام آنها و هزینه لازم برای انجام تراکنش‌ها تغییر نکند.

کاردانو برای این کار از یک ساختار دو لایه‌ای استفاده می‌کند:

لایه اجماع CSL

لایه CSL اولین لایه پلتفرم کاردانو به شمار می‌رود و هدف آن استفاده از یک الگوریتم اجماع مبتنی بر اثبات سهام (PoS) برای ایجاد بلوک‌های جدید و تأیید تراکنش‌ها است.

لایه محاسباتی (CCL)

این لایه دومین لایه پلتفرم کاردانو است و شامل اطلاعاتی در مورد نحوه انجام تراکنش‌ها می‌شود.

با وجود اینکه لایه مربوط به پردازش تراکنش‌ها (CCL) از لایه مربوط به اجماع و تایید تراکنش‌ها (CSL) جداست، کاربران کاردانو می‌توانند با استفاده از لایه محاسباتی CCL، در زمان بررسی تراکنش‌ها، قوانین مختلفی را ایجاد کنند که بر روی لایه اجماع CSL اعمال شود.

برای مثال، با استفاده از لایه محاسباتی CCL می‌توان دفتر کلی ایجاد کرد که تراکنش‌های مشکوک و ناشناس در لایه اجماع CSL ثبت نشود.

قیمت کاردانو

نام واحدهای ارزی کاردانو «Ada» است. این ارز دیجیتال تعداد محدودی دارد و در نهایت ۴۵٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ واحد از آن تولید خواهد شد.

در ۲ اکتبر ۲۰۱۷ (۱۰ مهر ۹۶) ada با قیمت هر واحد ۰.۰۲ دلار در صرافی بیترکس، بزرگ‌ترین صرافی ارز دیجیتال آن زمان عرضه شد و خیلی زود جهش خود را آغاز کرد.

در ۴ ژانویه ۲۰۱۸ (۱۴ دی ۹۶) کاردانو همگام با تمام بازار ارزهای دیجیتال با ۶,۰۰۰ درصد افزایش نسبت به قیمت اولیه خود، به بالاترین قیمت تاریخش یعنی ۱.۲۲ دلار رسید.

پس از رسیدن به اوج، قیمت کاردانو هم مانند اغلب ارزهای دیجیتال دیگر در یک روند نزولی طولانی‌مدت که به «زمستان ارزهای دیجیتال» مشهور شد، به شدت سقوط کرد. پس از آن قیمت در سال ۲۰۱۹ کمی بازیابی شد و اکنون که در حال نگارش این مطلب هستیم، هر واحد Ada با قیمت حدود ۰.۰۵ دلار معامله می‌شود که حدود ۱۳۰ درصد بالاتر از قیمت عرضه اولیه است.

نمودار کل قیمت کاردانو

با وجود سقوط شدید، کاردانو با توسعه خود و جذب مقبولیت توانست در رتبه‌های بالای بازار باقی‌ بماند و همچنان برای کسب جایگاه بزرگانی همچون اتریوم و ایاس بجنگد.

کیف پول کاردانو

با این‌که کاردانو در رتبه‌های بالای جدول ارزهای دیجیتال قرار دارد، کیف پول‌های زیادی برای آن عرضه نشده است.

کیف پول رسمی کاردانو «Daedalus» است که فعلاً فقط روی کامپیوترهای شخصی نصب می‌شود. این کیف پول کاملاً غیرمتمرکز و امن بوده و برای سیستم‌عامل‌های ویندوز، لینوکس و مک عرضه شده است. برای استفاده از این کیف پول، باید چند گیگابایت بلاک چین کاردانو را دانلود کنید. از سایت رسمی کاردانو می‌توانید کیف پول رسمی این ارز دیجیتال را دریافت کنید.

به جز Daedalus، چند کیف پول غیررسمی برای ذخیره کاردانو وجود دارد که بدون نیاز به دانلود بلاک چین امکان ذخیره‌سازی، دریافت و ارسال واحدهای Ada را فراهم می‌کنند. از جمله این کیف پول‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کیف پول‌ سخت‌افزاری لجر (Ledger)
• کیف پول سخت‌افزاری ترزور مدل تی (Trezor Model T)
• کیف پول نرم‌افزاری یورویی (Yoroi)
• کیف پول نرم‌افزاری اتمیک (Atomic)

فراموش نکنید قبل از استفاده از کیف پول یک ارز دیجیتال، حتما از آن بک‌آپ تهیه کنید. معمولاً کیف پول‌ها برای بک‌آپ به شما یک مجموعه ۱۲ تایی از کلمات انگلیسی می‌دهند که باید آنها را در جایی امن یادداشت کنید. در صورت حذف شدن کیف پول یا هر مشکل دیگری می‌توانید دارایی‌های خود را دوباره بازیابی کنید. اگر از کیف پول خود بک‌آپ نگیرید، با حذف شدن کیف پول، سرقت و یا خرابی دستگاه، هرگز نمی‌توانید دارایی‌های خود را بازیابی کنید.

چگونه کاردانو بخرم؟

برای خرید کاردانو بهترین کار مراجعه به یک سایت صرافی ارز دیجیتال است. کاربران ساکن ایران برای خرید کاردانو از یک صرافی آنلاین معمولاً از یکی از دو روش زیر استفاده می‌کنند:

• خرید مستقیم کاردانو از سایت‌های ایرانی با ریال و کارت بانکی
• خرید بیت کوین یا تتر از سایت‌های ایرانی با ریال و کارت بانکی و سپس تبدیل آن به کاردانو در صرافی‌های خارجی مانند بایننس

شما می‌توانید با جستجو در گوگل وب‌سایت‌های ایرانی را که با ریال کاردانو می‌فروشند پیدا کنید و پس از ثبت‌نام در آنها، به‌طور مستقیم با کارت بانکی خود کاردانو بخرید. با این حال، از آنجایی که اغلب سایت‌های ایرانی کاردانو را در فهرست ارزهای خود ندارند و یا هزینه تمام‌شده خرید بالا است، بیشتر سرمایه‌گذاران از روش دوم استفاده می‌کنند؛ خرید بیت کوین یا تتر از سایت‌های داخلی و سپس تبدیل آن به کاردانو در صرافی‌های خارجی ارز دیجیتال مانند بایننس.

لیست صرافی‌های بین‌المللی که از کاردانو پشتیبانی می‌کنند، در این لینک قابل مشاهده است. توجه داشته باشید که صرافی‌های بین‌المللی به دلیل تحریم‌ها اجازه فعالیت به کاربران ساکن ایران نمی‌دهند و ریسک مسدود شدن حساب وجود دارد. با این حال، اغلب کاربران ایرانی در حال حاضر از بایننس استفاده می‌کنند که البته باید قبل از استفاده آی‌پی را تغییر داد.